Pedodonti aynı zamanda çocuk diş hekimliği olarak da bilinen uzmanlık dalıdır. Çocuklarda diş bakımı ve diş tedavilerini kapsar.
- Temizlik ve polisaj
- Davranış yönetimi ve dental eğitim
- Süt dişlerinin restorasyonu ve dolgular
- Kök kanal tedavisi
- Kronlar, paslanmaz çelik kronlar
- Florür uygulaması
- Yer tutucu ve aktif plaklar
- Rutin diş kontrolü
- Daimî diş sürmesinin izlenmesi
- Çocuk diyet danışmanlığı
- Kalıcı dişlerin restorasyonu ve tedavileri
- Daimî dişlere fissür sealant uygulaması
Diş Gelişimi
- Anne karnında başlar.
- Doğumda sadece süt dişi tomurcukları bulunur.
- 3-5. aylarda daimî diş tomurcukları oluşmaya başlar, bu dönemde çocuğun geçireceği hastalıklar dişlerde bozukluklara sebep olabilir.
- ayda süt dişleri ağızda çıkmaya (sürmeye) başlar.
- 5-3 yaşında süt dişleri tamamen ağızda çıkmıştır. Toplam 20 adet süt dişi bulunur.
- 6 yaşında süt dişleri dökülmeye ve daimî dişler çıkmaya başlar.
- Süt azı dişlerinin sonunda çenedeki son süt dişine çok benzeyen ilk daimî azı dişleri çıkar, ebeveynler genellikle bu dişleri süt dişleri ile karıştırır.
- 6-11 yaş arasında süt ve daimî dişler ağızda beraber bulunur.
- 11 yaşından sonra bütün süt dişleri yerini daimî dişlere bırakır.
- 12 yaşında daimî 2. büyük azı 16-20 yaşlarında ise (varsa) daimi 3. büyük azı dişleri sürer ve dişlenme tamamlanır.
- Diş sürmesi çocukta ağrı yüksek ateş, halsizlik, huzursuzluk ve iştahsızlığa sebep olabilir.
- Süt dişleri 6. ay ve 11 yıl arasında ağızda bulunur.
- Bir süt dişi yaklaşık 5.5-8 yıl ağızda kalır
- Süt dişlerinin, estetik, yeme ve konuşma fonksiyonları, çene gelişiminin devam etmesi ve daimî dişler çıkana kadar onların yerini koruma gibi görevleri bulunur.
- Süt dişleri erken kaybedilirse estetik ve fonksiyon kaybı ile ortodontik problemlere yol açabilir veya mevcut ortodontik problemi daha kompleks hale getirebilir. Bu nedenle erken süt dişi kaybı yer tutucu ile telafi edilmelidir.
- Doğumdan ergenliğe kadar geçen sürede çocukların ağız, diş ve çevre dokularıyla ilgili rahatsızlıkların tanısı, engellenmesi ve tedavisi ile ilgilenen, diş hekimliğinin önemli bir dalıdır. Pedodonti olarak da bilinir.
Amaçları:
- Oluşabilecek problemlerin engellenmesi
- Oluşmuş problemlerin daha fazla ilerlemeden durdurulması ve tedavi edilmesi,
- Hasta konforu başta olmak üzere kaybolan fonksiyonların çocuğa yeniden kazandırılması
- Çocuğa ve ebeveyne ağız bakım eğitiminin verilmesi ve takibi,
- Varsa çocuktaki korku ve kaygıların giderilmesi ve çocuğun sosyal motivasyonunun sağlanmasıdır.
Çocuklarda Diş Sağlığının Önemi
- Diş çürüğü dünya genelinde büyün yaş gruplarında en yaygın hastalıklardan birisidir ve ciddi bir sağlık problemidir.
- Bakterilerin dişler üzerindeki şekerli (karbonhidrat) gıda artıklarını enerji üretmek amacıyla parçalamaları sonucunda ağızda oluşan asitli ortamda, sert olan diş minesi yumuşar ve zamanla yapısı bozularak çürük meydana gelir. Dişlerin yapılarında bozulma meydana geldikten sonra kendilerini onarmaları mümkün değildir. Mutlaka tedavi edilmelidir. Ancak diş sert dokusunda yıkım olmadan önce, çürük oluşacak bölgeler beyaz lekeler halinde bir görüntü sergiler. Bu aşamada etkin flor uygulaması çürük oluşumunu engelleyecektir.
- Dişleri çürük gelişimine karşı korumak ve güçlendirmek mümkündür, bu iyi bir oral hijyen (diş fırçalama) flor uygulaması ve fissür örtücü uygulamaları ile sağlanır.
- Kızlarda yaklaşık 7, erkeklerde ise 8 yaşına kadar ebeveyn diş fırçalamaya yardımcı olmalıdır, bundan önceki yaşlarda fırçalama tamamen çocuğa bırakılmamalıdır.
- Profesyonel flor uygulamaları çürüğün engellemesinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
- Çürük oluşumu tespit edilirse ilerlemeden restore edilmelidir.
- Belirli bir aşamaya kadar diş çürükleri ağrı yapmadan ilerler, bu ebeveyn için yanıltıcı olabilir.
- Özellikle erken çocukluk çürüğü (EÇÇ) olarak adlandırılan, 6 yaşından küçük çocuklarda görülen çürükler; ağrı ile çocukta iştahsızlık, huzursuzluk, düzensiz beslenme veya beslenmeme ve bunlara bağlı olarak genel sağlık problemlerine neden olabilir. 3 yaş ve altında görülen herhangi bir çürük tablonun ‘şiddetli EÇÇ’ olduğu anlamına gelir.
- Estetik olmayan görüntüleri nedeniyle özellikle ön dişlerdeki çürükler ve genel olarak ağız kokusu yapması nedeniyle bütün çürük dişler çocuğun sosyal ve psikolojik gelişimini etkileyerek içine kapanık bir birey olmasına neden olacaktır. Bütün bu problemler zincirleme olarak, çocuk, aile ve topluma negatif olarak yansıyacaktır. Bu problemlerin önlenmesi veya erken dönemde tespit ve tedavi edilmesi hem daha kolay hem de daha ekonomiktir.
- Diş hekimliği açısından çocuklar, yetişkin bireylerin küçültülmüş şekilleri değildir. Ağız, diş ve çene yapıları bakımından yetişkinlerle kıyaslandığında, benzerlikler olabildiği gibi tamamen farklı dişsel özellikler de sergileyebilirler. Çocuklardaki ilk dişlenme döneminde normal olan bazı özellikler yetişkin bireylerdeki daimî dişlenmede patolojik (anormal) kabul edilir. (süt dişlerinin aralıklı olması istenir daimi dişlerde bu bir problemdir) Bu nedenle çocukların ağız, diş ve çene gelişim süreci ve bu süreçle ilgili problemler farklı yaklaşımlarla ele alınmalıdır. Her çocuk hastada tedavi yöntemi farklıdır.
- Diş muayenesinde radyografiler çok önemli bir yere sahiptir.
- Süt dişlerde pulpa kaynaklı ağrı mevcut ise kısmi pulpa tedavisi veya kanal tedavisi gerekebilir.
- Süt dişlerinde diş ağrıları çok kısa sürede dişin cansızlaşması ile (nekroz) sonuçlanabilir.
- Yaygın diş enfeksiyonlarında dişin çekilmesi de bir tedavi seçeneğidir
- Düşme yaşı gelmeden çekilen dişlerin yeri sabit veya hareketli yer tutucular ile korunmalıdır.
- Bununla birlikte düşme yaşı geldiği halde düşmemiş olan dişler uzman hekim tarafından muayene edilip çekimleri değerlendirilmelidir.